Thật Là Ngon
Nhận Email từ Thật Là Ngon
Thứ quà trân quý của núi rừng miền Trung.
“Có một loại sâm của Việt Nam rất hiếm và bổ hơn cả sâm Triều Tiên”. Bạn đã từng nghe đến câu nói này rồi chứ? Hẳn là họ đang nhắc đến sâm Ngọc Linh đấy.
Những nghiên cứu trên sâm Ngọc Linh chỉ ra loại sâm này có hơn 50 hoạt chất saponin. Trong khi đó, sâm Mỹ, sâm Bắc Triều Tiên, sâm Hàn Quốc chỉ có khoảng 26 loại saponin với cấu trúc thông thường. Sâm Ngọc Linh không chỉ có hàm lượng saponin cao hơn mà còn vượt trội khi sở hữu hơn 20 loại saponin mà những loại sâm khác không có.
Saponin là một nhóm chất hóa học được tổng hợp tự nhiên có trong cây sâm, tạo nên giá trị dược liệu quan trọng chỉ có ở cây sâm. Sâm Ngọc Linh có hàm lượng saponin cao như vậy khiến chúng ngày càng trở nên nổi tiếng và có giá thành rất cao.
Thật may mắn khi Việt Nam chúng ta có được một loại sâm quý giá như vậy. Thế nhưng với đặc tính chỉ sinh trưởng trong rừng già, địa hình núi cao và khí hậu ẩm nên số lượng sâm Ngọc Linh trong tự nhiên không nhiều.
Với giá trị kinh tế và mang lại lợi ích to lớn đối với sức khỏe, sâm Ngọc Linh đang được nhiều doanh nghiệp và chính quyền địa phương bảo vệ, nuôi trồng và chế biến thành những sản phẩm dược liệu bổ dưỡng.
Bạn hãy cùng Thật Là Ngon khám phá những điều chưa biết về sâm Ngọc Linh để cảm thấy thật tự hào khi Việt Nam sở hữu một loại dược liệu quý hiếm.
Sâm Ngọc Linh lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1973 ở núi Ngọc Linh, huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum. Bởi vậy mà loại sâm này được đặt tên là sâm Ngọc Linh.
Ngoài ra, sâm Ngọc Linh còn mọc tự nhiên và được nuôi trồng tập trung ở các huyện thuộc tỉnh Quảng Nam. Mấy năm trở lại đây, sâm Ngọc Linh được trồng thử nghiệm trong những trang trại ở Đà Lạt và kết quả vẫn đang được theo dõi.
Sâm Ngọc Linh chỉ có tại Việt Nam nên còn được gọi là sâm Việt Nam. Chúng có tên khoa học là Panax vietnamensis. Tùy thuộc ở mỗi địa phương khác nhau, sâm Ngọc Linh còn được người dân gọi là sâm khu 5 (những vùng có sâm Ngọc Linh thuộc khu vực đóng quân của quân khu 5), trúc tiết nhân sâm, sâm đốt trúc, củ ngải rọm con hay cây thuốc dấu.
Cây sâm Ngọc Linh phát triển tốt dưới tán rừng nguyên sinh ở độ cao 1200-2100 mét so với mặt nước biển, dọc theo những con suối, trên đất mùn ẩm.
Sâm Ngọc Linh là loại cây thảo cao khoảng 80 – 100 cm. Thân của cây sâm có nhiều đốt dài khoảng 0,5-0,7 cm, màu nâu sẫm, mọc cong, nhiều sẹo và mang nhiều rễ. Lá của cây sâm Ngọc Linh mọc cao hẳn trên mặt đất với đặc điểm là các lá mọc vòng, có 5–7 lá. Khi nở hoa thì hoa mọc giữa các lá, thẳng với thân. Quả màu đỏ khi chín to khoảng 1 đốt ngón tay.
Sâm Ngọc Linh từ 7-8 tuổi có giá trị kinh tế và bổ dưỡng nhất. Người ta chủ yếu khai thác phần thân, rễ củ. Ngày nay, nhiều người cũng sơ chế rễ non, lá, quả để làm thuốc vì trong đó cũng có nhiều thành phần dược liệu bổ ích.
Củ sâm Ngọc Linh là phần có giá trị dinh dưỡng nhất. Củ cứng, chắc, có mùi thơm, vị hơi đắng và ngọt nhẹ. Bên cạnh việc có chứa hàm lượng Saponin lớn, sâm Ngọc Linh còn chứa 14 axit béo, 16 axit amin và 18 nguyên tố đa lượng, vi lượng.
Sâm Ngọc Linh tuy được phát hiện muộn, là loại sâm thứ 20 trên thế giới nhưng tính bổ dưỡng xứng đáng đứng vị trí thứ nhất. Sâm Ngọc Linh phát huy hiệu quả trong việc bồi bổ sức khỏe, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị một số chứng bệnh nguy hiểm mà chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sau đây.
Từ bao đời nay, đồng bào Xơ Đăng của tỉnh Kon Tum đã sử dụng sâm Ngọc Kinh để cầm máu làm lành vết thương và làm thuốc bổ cho những người mới ốm dậy. Đồng thời, họ còn chữa một số chứng bệnh như sốt rét, phù nề khi bị thương,…
Theo nghiên cứu từ những nhà khoa học, dược tính trong sâm Ngọc Linh có giá trị tuyệt vời đối với sức khỏe.
Sâm Ngọc Linh có tác dụng tốt với những người bị suy nhược cơ thể, trẻ em suy dinh dưỡng, còi xương. Dưỡng chất có trong sâm Ngọc Linh giúp gia tăng số lượng hồng cầu, tiểu cầu và điều hòa khí huyết để cơ thể nhanh chóng phục hồi, vận chuyển các chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể.
Sử dụng sâm Ngọc Linh sẽ nhanh chóng kích thích thần kinh trung ương, để từ đó tác động tích cực đến tinh thần và tăng khả năng vận động, giúp cơ thể tràn đầy năng lượng sống.
Những nghiên cứu đầu tiên về chức năng của các saponin trong sâm Ngọc Linh tập trung vào các chức năng của hệ thần kinh. Các hợp chất saponin có tác dụng giảm căng thẳng, chống trầm cảm đặc biệt với các bệnh nhân rối loại tâm thần do căng thẳng tâm lý.
Tuy Việt Nam chưa có nhiều chế phẩm thuốc hay thực phẩm chức năng từ sâm Ngọc Linh nhưng các bạn cũng có thể thấy các chế phẩm từ sâm Hàn Quốc được sử dụng rất rộng rãi. Ở quốc gia này, số người bị áp lực công việc và mắc phải chứng trầm cảm rất nhiều nên người dân được khuyến khích sống lành mạnh và sử dụng sản phẩm chức năng từ sâm luôn là lựa chọn của đại đa số người dân.
Mong rằng trong tương lai, sâm Ngọc Linh và các chế phẩm từ sâm phổ biến để người dân nước ta có thể dùng thường xuyên hàng ngày.
Trong sâm Ngọc Linh có chứa đa dạng các axit amin, axit béo, nguyên tố vi lượng, đa lượng và khoáng chất cần thiết cho cơ thể chúng ta. Vì vậy mà vào ngày hè nóng bức hoặc ở những thời điểm giao mùa, người có thể trạng yếu nên dùng sâm bồi bổ để tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Người chuẩn bị bước vào giai đoạn lao động với cường độ cao, người chuẩn bị ôn thi,… nên sử dụng sâm Ngọc Linh để vừa tăng cường sức khỏe, vừa duy trì sự tỉnh táo và tập trung.
Sử dụng sâm Ngọc Linh có tác dụng kích thích tuyến yên trên não bộ, làm tăng sản xuất nội tiết tố sinh dục ở cả nam và nữ. Bởi vậy khi cần tăng cường chức năng sinh dục hoặc điều trị chứng suy nhược sinh dục thì người bệnh có thể tham khảo sử dụng sản phẩm từ sâm Ngọc Linh.
Đặc biệt, thành phần ginsenoside trong sâm Ngọc Linh có tác dụng tăng cường sản xuất nitric oxide, từ đó giúp lượng testosterone trong cơ thể nam giới tăng mạnh. Hiệu quả đem lại đó là cải thiện chứng rối loạn cương dương, tăng cảm giác hưng phấn và giúp tăng số lượng tinh trùng.
Ở nhiều nước tiên tiến, sâm được bào chế thành các sản phẩm làm đẹp và chăm sóc da như kem dưỡng, sữa rửa mặt, tinh chất dưỡng da serum,… Đó là bởi người ta đã phát hiện ra trong sâm có thành phần chống lão hóa, giúp trẻ hóa làn da.
Ngoài ra, sử dụng sâm trong chế biến thực phẩm, dược phẩm bồi bổ cơ thể sẽ giúp cơ thể chống oxy hóa, quá trình lão quá tế bào bị đẩy lùi phần nào.
Sâm Ngọc Linh hoàn toàn đủ điều kiện giúp chống lão hóa cơ thể vì là loại sâm tốt số 1 thế giới.
Rất nhiều người cao tuổi muốn phòng tránh các bệnh tim mạch được khuyên dùng các sản phẩm từ sâm, trong đó có sâm Ngọc Linh. Hoạt chất có trong sâm Ngọc Linh giúp giảm lượng cholesterol xấu, làm tăng cholesterol tốt. Nhờ đó mà hỗ trợ ổn định đường huyết, phòng chống các bệnh về tim mạch như xơ vữa động mạch, phình động mạch vành, rối loạn nhịp tim,…
Các hợp chất trong sâm Ngọc Linh đã được nghiên cứu và cho thấy có các hoạt tính giảm đau và ức chế sự sinh sản không ngừng của tế bào ung thư. Do vậy, đối với bệnh nhân ung thư, họ có thể sử dụng thêm sâm Ngọc Linh để hỗ trợ trong quá trình điều trị.
Theo kinh nghiệm dân gian, tuổi của sâm Ngọc Linh được xác định dựa vào vết sẹo trên thân rễ. Sâm từ từ 5 tuổi trở lên là có thể thu hoạch. Nhưng sâm loại ngon, giàu dưỡng chất nhất thường được thu hoạch lúc 7-8 tuổi.
Sâm Ngọc Linh được đào lên khỏi mặt đất sẽ tiến hành ngắt riêng phần thân rễ với phần lá, hoa. Nếu phần thân rễ dính nhiều bùn đất thì có thể rửa qua với nước sạch.
Phần thân rễ của sâm Ngọc Linh bổ nhất, quý nhất sau khi thu hoạch không thể giữ được lâu nên cần được chế biến dưới dạng sấy khô hoặc đem ngâm.
Để có được 1 kg sâm Ngọc Linh khô thì cần phải sấy 4 kg sâm tươi. Sau khi sấy thì sâm có hạn sử dụng rất lâu nếu được bảo quản tốt ở điều kiện thoáng mát hoặc để trong ngăn mát tủ lạnh.
Đối với cách ngâm, sâm Ngọc Linh khi được ngâm cùng mật ong hoặc rượu một thời gian dài để vừa ra chất dinh dưỡng, vừa có thể bảo quản được lâu.
So với sâm Ngọc Linh tươi thì sâm khô có giá thành cao hơn. Tùy vào điều kiện tài chính và nhu cầu sử dụng, bạn có thể chọn mua loại sâm phù hợp để chế biến thành những sản phẩm bổ dưỡng.
Xét về mặt bằng chung, sản lượng sâm Ngọc Linh ở nước ta không nhiều trong khi nhu cầu sử dụng rất lớn nên giá bán của sâm Ngọc Linh không hề rẻ. Lợi dụng tình trạng khan hiếm này, rất nhiều cá nhân và tổ chức đã có hành động bán sâm Ngọc Linh giả với giá thành có thể rẻ hơn nhưng chất lượng kém do không phải là sâm thật. Sâm Ngọc Linh dễ bị làm giả từ củ tam thất, củ ráy,… vì những loại củ này có nhiều điểm tương đồng với sâm Ngọc Linh.
Chưa kể đến, vì muốn có lợi nhuận cao, nhiều người bán sâm Ngọc Linh phủ thêm rêu, ghim đinh, nhét thêm kim loại,… nhằm tăng khối lượng củ sâm rồi đem ngâm rượu, ngâm mật ong bán cho khách hàng.
Nếu bạn thật sự có nhu cầu tìm mua sâm Ngọc Linh thì cần chú ý lựa chọn các đơn vị phân phối uy tín thuộc các tỉnh có vùng trồng sâm Ngọc Linh lớn ở Quảng Nam, Kon Tum. Sản phẩm sâm Ngọc Linh chính hiệu có bao bì, nhãn mác ghi rõ ràng nguồn gốc xuất xứ, thông tin, hướng dẫn sử dụng và bảo quản.
Mọi người cần phải chuẩn bị tâm lý và xác định rõ, giá thành của sâm Ngọc Linh thật không hề rẻ. Chúng ta cần tỉnh táo để tránh mua phải sâm chất lượng kém hoặc bị làm giả.
Để khai thác tối đa giá trị dinh dưỡng quý giá có trong sâm Ngọc Linh, chúng ta cần phải chế biến và sử dụng sâm Ngọc Linh đúng cách. Những cách sử dụng sâm Ngọc Linh phổ biến nhất hiện nay là sâm ngâm rượu, sâm ngâm mật ong hoặc trà sâm pha nóng.
Thành phần chính của rượu sâm Ngọc Linh là rượu trắng loại 35-39 độ, củ sâm hoặc lá sâm. Lá sâm có giá thành rẻ hơn nhiều so với củ sâm. Trước đây, sau khi thu hoạch thì phần lá được bỏ đi nhiều nhưng khi nhận thấy sự quý hiếm và thành phần dinh dưỡng có chứa ngay cả trong lá sâm thì phần lá cũng đã được đưa vào sử dụng.
Sâm Ngọc Linh có tính hàn nên ưu điểm của việc ngâm rượu là rượu có tính nóng sẽ giúp trung hòa phần nào. Rượu sâm sẽ ngấm vào cơ thể, đưa các chất trong sâm thẩm thấu nhanh đến các tế bào.
Thông thường, rượu sâm Ngọc Linh ngâm khoảng 3 tháng là có thể sử dụng. Nhiều người nhận thấy, rượu sâm càng ngâm lâu, tinh chất trong sâm tiết ra càng nhiều thì màu rượu sẫm hơn và thơm mùi sâm hơn.
Sâm được bảo quản trong rượu rồi nên không sợ bị ẩm mốc, bạn chỉ cần chú ý đậy kính bình rượu sau mỗi lần sử dụng và bảo quản ở nơi thoáng mát.
So với hình thức ngâm rượu thì sâm Ngọc Linh ngâm mật ong dễ sử dụng hơn. Khi được ngâm mật ong, tinh chất thanh mát của sâm tiết ra hòa vào mật ong sẽ mang vị ngọt nhẹ và phù hợp với vị giác của tất cả mọi người.
Khi ngâm sâm Ngọc Linh với mật ong bạn cần chú ý một số điểm sau đây:
-Bạn nên ngâm mật ong cùng sâm Ngọc Linh trong bình thủy tinh vì thủy tinh có tính trơ hóa học nên rất an toàn, giúp mật ong không bị biến chất, lưu trữ được lâu dài hơn.
-Khác với ngâm rượu có thể ngâm cả củ, khi ngâm với mật ong thì sâm Ngọc Linh cần thái thành những lát mỏng khoảng 1 mm. Bởi mật ong đậm đặc, cần thái lát mỏng để mật ong dễ ngấm vào sâm hơn và giúp sâm nhanh tiết ra tinh dầu.
-Trong quá trình ngâm sâm với mật ong có thể xuất hiện lớp bọt trắng trên bề mặt nên bạn hãy vớt phần bọt này để tránh làm mật ong bị chua. Mật ong chính là chất bảo quản tự nhiên giúp chống mốc và giữ sâm không bị biến chất bởi nhiệt độ, độ ẩm trong không khí.
Mật ong ngâm với sâm Ngọc Linh khoảng 1 tháng là đủ điều kiện để sử dụng. Bạn cần bảo quản bình ngâm ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời để không làm mất giá trị dinh dưỡng của sâm.
Để sử dụng mật ong sâm Ngọc Linh, bạn có thể thưởng thức trực tiếp bằng thìa nhỏ hoặc pha loãng với nước ấm. Vị ngọt ngọt lại giàu dinh dưỡng nên người bệnh hoặc trẻ nhỏ đều có thể dễ dàng thưởng thức.
Củ sâm hoặc lá sâm Ngọc Linh khô có thể được hãm với nước sôi để thành một loại trà nóng, vị thanh ngọt dễ uống. Đây là cách thưởng thức sâm Ngọc Linh đơn giản và nhanh chóng hơn so với việc đem ngâm sâm. Sau khi hãm khoảng 5 phút là bạn có ngay một tách trà màu vàng nhạt đẹp mắt.
Hơn nữa, cách này khá tiết kiệm khi mà sâm được hãm nhiều lần và bã trà cũng có thể ăn được vì sau khi ngâm củ sâm, lá sâm đã mềm hơn.
Sâm Ngọc Linh quý giá có nhiều tác dụng dược học tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, trong cách sử dụng sâm cần chú ý một số điểm sau đây:
Trên đây mình đã giới thiệu với các bạn thông tin cơ bản về sâm Ngọc Linh. Hi vọng một ngày không xa trong tương lai, với sự tiến bộ của khoa học công nghệ, sâm Ngọc Linh ngày càng được trồng phổ biến và trở thành loại dược liệu đại trà, có giá thành phải chăng để phòng bệnh và chữa bệnh cho mọi người.
À bạn biết điều này không?
Đất nước Hàn Quốc nổi tiếng toàn thế giới với những sản phẩm từ sâm bổ dưỡng và đa dạng về chủng loại như mỹ phẩm làm đẹp, bánh, kẹo, nước giải khát, nước giải rượu,… Một ngày nào đó, sâm Ngọc Linh của Việt Nam mong rằng sẽ đủ sức cạnh tranh với sâm Hàn Quốc trên thị trường quốc tế ^^
*Ảnh: Nguồn Internet
